محمد نصیری
بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

دیتاسنتر زیردریایی چیست؟ معرفی پروژه ناتیک | Natick مایکروسافت

Natick چیست؟ دیتاسنترها را چرا زیر دریا قرار دهیم؟ شاید در فیلم های هالیوودی و تخیلی ، شهرهای زیر دریا و تجهیزات بسیار عجیب و غریب زیر دریا را دیده باشید ، هیچوقت بعید نیست که روزی تمامی این شهرهای زیر دریایی به حقیقت نزدیک شود و چه بسا در حال حاضر نیز چنین شهرهایی وجود داشته باشد و ما از وجود آنها خبر نداشته باشیم !!!

دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران

با یک مثال ساده شروع می کنیم ، زمانیکه شما از لپتاپ یا سیستم یا حتی گوشی های هوشمند خودتان استفاده می کنید این تجهیزات تولید گرما می کنند ، این تولید گرما باعث کاهش کیفیت سرویس دهی و علاوه بر آن احتمال از بین رفتن داده ها را نیز زیاد می کند. حال تصور کنید که یک مرکز داده چقدر می تواند با صدها سرور و ده ها یا بعضا صدها عدد سویچ و روتر گرما تولید کند !!!

Rack های زیادی که در کنار هم قرار گرفته اند و مملو از سرور و پردازنده و پاور و ... هستند. البته منظور من مراکز داده ای مثل اتاق سرورهای خودمان نیست که سال به سال وارد آنها هم نمی شویم. وقتی صحبت از مراکز داده بزرگ می شود به عنوان یک ITPRO منظور ما مراکز داده ای مثل گوگل و یاهو و فیسبوک است.

یکی از راهکارهایی که اینگونه شرکت ها در پیش می گیرند انتقال دادن مراکز داده خود به مناطق سردسیری از جمله قطب شمال و جنوب است که هزینه های آنها را به شدت بالا می برد زیرا تمامی بسترهای ارتباطی نیز فراهم شود ، اما در این میان مایکروسافت یک راهکار خلاقانه را ابداع و در حال آزمایش آن است ، مایکروسافت مراکز داده خودش را به زیر اقیانوس ها و دریاها که خنک و سرد هستند منتقل می کند !!!

مرکز داده زیرآب مایکروسافت

مایکروسافت چند وقتی است که از پروژه ای به نام Natick رونمایی کرده است ، پروژه ای که در آن مراکز داده ای در اقیانوس و دریاها ایجاد می وشد که هم از نظر هزینه و هم از نظر زیست محیطی بسیار مفید هستند. شروع این پروژه در سال 2013 توسط یکی از کارکنان شرکت مایکروسافت انجام شد و فقط در قالب یک طرح مفهومی بود.

اما مایکروسافت مثل شرکت های ایرانی نیست که وقتی یکی از پرسنل طرحی ارائه کند به جای حمایت توی سر آن بزنند بنابراین پروژه شروع به کار کرد و هزینه های آن تامین شد.در اوایل سال 2014 و تنها بعد از یک سال از ارائه طرح ، اولین Prototype یا نمونه اولیه از اینگونه مراکز داده تولید شد که در واقع دیگر شامل رک و ... نمی شد بلکه یک نمونه سرور بسیار قوی است که در یک کپسول استیل قرار گرفته است به طول تقریبی 3 متر و در سواحل کالیفرنیا به آب انداخته شد و در آزمایش اولیه توانست 105 روز سرویس دهی کند که به گفته کارشناسان این سرویس دهی فراتر از انتظاری بود که آنها داشتند.

دیتاسنتر زیرآب مایکروسافت

قرار داده مراکز داده در زیر آب نه تنها از نظر خنک سازی باعث بهبود کارایی و کاهش هزینه می شود بلکه از نظر منطقی هم دارای مزایای زیادی است. طبق برآوردی که مایکروسافت انجام داده است بیشتر از نیمی از کشورهای دنیا و جمعیت آن دارای حداقل 200 کیلومتر پهنه دریایی هستند ، یعنی در کنار دریاها و اقیانوس ها قرار گرفته اند.

چنین راهکار می تواند بسیار باعث کاهش هزینه ها و سادگی پیاده سازی اینگونه مراکز داده در داخل و زیرآب شود و همچنین دیگر محدودیت فضای کاری مرکز داده نیز وجود نخواهد داشت و هر زمانی که نیاز باشد یک ITPRO می تواند مرکز داده خودش را بزرگتر کند.همچنین مایکروسافت بر این عقیده است که ایجاد کردن کپسول های سرور یا همان مرکز داده حداکثر 90 روز زمان می برد و پیاده سازی آن نیز بسیار سریعتر و راحت تر خواهد بود و بصورت آماده نیز قابل استفاده است.

برای مثال راه اندازی یک مرکز داده استاندارد ممکن است تا دو سال به طول بیانجامد. کارشناسان طراح این پروژه بر این عقیده هستند که حتی روزی خواهد رسید که این نوع مراکز داده نیروی مورد نیاز برق برای سرویس دهی را نیز از آب اقیانوس دریافت کنند و توربین های آبی توان کاری انها را تامین کند.

البته در این طرح بسیاری از مشکلات وجود دارد اما طرحی است که ارائه شده است و بعید نیست چنین اتقافی نیز در آینده رخ بدهد. یکی دیگر از مزایای این مراکز داده عدم نیاز به سرکشی و بازرسی مرتب است ، یک ITPRO می تواند هر چند ماه یکبار یا حتی هر سه ماه یکبار از مرکز داده بازرسی کند اما مایکروسافت هدفگذاری کرده است که مرکز داده ای ایجاد کند که بتواند یک سال بدون نیاز به هرگونه نگهداری و نظارت در زیر آب کار کند. هدفگذاری نهایی این پروژه مرکز داده ای بدون نیاز به نظارت به مدت 10 سال است که فعلا در حد حرف است اما اصلا بعید نیست .

DataCenter در زیرآب

اولین Prototype مایکروسافت به نام Leona Philot که بر اساس کاراکتری به نام Halo طراحی شد شامل یک رک محاسباتی در داخل یک کپسول نیتروژنی بود ، بیشتر از صد عدد سنسور یا حسگر مختلف در این کپسول برای نظارت و پایش کپسول در برابر همه چیز قرار گرفته بود که تمامی وضعیت داخل و خارج کپسول را بصورت کامل نظارت می کرد. رطوبت ، دما ، فشار ، حرکت و ... از جمله مواردی است که در این حسگرها مانیتور می شد.

البته پروژه هنوز در اوایل کار خود قرار دارد اما مایکروسافت اعلام کرده است که هم اکنون دیگر وقت تجدید نظر در خصوص مراکز داده است ، نه تنها با گسترش بحث پردازش ابری نیاز به مراکز داده بیشتر شده است بلکه طبق قانون Moore که هر دو سال یکبار قدرت پردازشی کامپیوترهای دنیا دو برابر می شود یعنی هر دو سال ما نیاز به برق بیشتر برای خنک سازی و آلودگی بیشتری برای محیط زیست از نظر گرمایشی خواهیم بود. اینجاست که مراکز داده سبز زیر دریایی به کمک ما خواهند آمد. مایکروسافت اعلام کرده است که نسخه های آزمایشی این کپسول ها در آینده برای آزمایش عمومی معرفی خواند شد. 


محمد نصیری
محمد نصیری

بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

محمد نصیری هستم ، هکر قانونمند و کارشناس امنیت سایبری ، سابقه همکاری با بیش از 50 سازمان دولتی ، خصوصی ، نظامی و انتظامی در قالب مشاور ، مدرس و مدیر پروژه ، مدرس دوره های تخصص شبکه ، امنیت ، هک و نفوذ ، در حال حاضر در ایران دیگه رسما فعالیتی غیر از مشاوره انجام نمیدم و مقیم کشور ترکیه هستم ، عاشق آموزش و تدریس هستم و به همین دلیل دوره های آموزشی که ضبط می کنم در دنیا بی نظیر هستند.

نظرات