محمد نصیری
بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

معرفی امکانات سخت افزاری و محتویات داخل Case سرور سخت افزاری

در مقاله قبلی در خصوص ساختارها و قالب های مختلفی که انواع سرورهای شبکه دارند صحبت کردیم . در این مقاله بیشتر در خصوص محتویات Case ای که تجهیزات سرور در آن قرار گرفته است صحبت خواهیم کرد. دلیل انتخاب این عنوان برای این مقاله این است که Case ای که سرور در ان قرار گرفته است در درون خود تجهیزاتی دارد که از کارکرد درست سرور اطمینان حاصل می کند و در واقع این تجهیزات موجود در Case سرور هستند که باعث می شوند سرور به درستی و با سلامت کامل به کار خود در شبکه ادامه دهد . از آنجاییکه هدف اصلی این سری مقالات آموزش شبکه و معرفی تجهیزات سرور به مبتدیان است ، خوب در ادامه به سراغ تشریح این اجزا خواهیم پرداخت ، سعی می کنیم همه مطالب را از صفر برای دوستان شرح دهیم ، امیدوار هستیم که مورد توجه شما قرار بگیرند.

دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران

بررسی امکانات خنک کننده در سرورهای سخت افزاری

کلیه وسایل الکترونیکی برای اینکه بتوانند به درستی کار کنند بایستی خنک نگه داشته شوند ، کامپیوترها نیز از این قضیه استثناء نیستند. وقتی یک کامپیوتر زیادی گرم شود پردازنده آن انواع و اقسام خطا را صادر می کند و حتی ممکن است کلا از کار بیافتند. سرورها نیز برای اینکه بتوانند دمای درون Case را خنک نگه دارند از Heat Sink ها و CPU Fan استفاده می کنند

اما بایستی بگوییم که تجهیزات جانبی که بر روی Case این سرورها هستند و همچنین طراحی خود Case نقش بسزایی در خنک نگه داشتن سرور دارد. البته باید دقت کنید که در سرورهای تیغه ای یا همان Blade Server ها یک استثناء وجود دارد ، در این سرورها Chassis مسئول خنک کردن سرورهای تیغه ای می باشد نه Case سرورها ، در سرورهای قفسه ای یا Rack Mount این Case سرور است که به گونه ای طراحی شده است که بتواند سرور را خنک کند.

خنک کننده سرور

سیستم های خنک کننده بر اساس نوع سرورها متنوع هستند و هر سروری ممکن است سیستم خنک کننده خاص خود را داشته باشد که با دیگری کاملا متفاوت است ، اما به طور قطع هر سروری دارای چندین Fan بر روی Case خود می باشد . Fan این سرورها به گونه ای طراحی و قرار گرفته اند که بتوانند هوای خنک را با استفاده از دریچه های Case به درون سرور بکشند . این هوای خنک بعد از اینکه وارد Case سرور شد ، از یک سری تجهیزات مشخص عبور کرده و در نهایت از سرور خارج می شود .

اندازه و تعداد Fan هایی که در یک سرور مورد استفاده قرار می گیرد با توجه به نوع طراحی Case سرور دارای تنوع هستند . برخی از سرورها برای خنک کردن درون سیستم خود را وابسته به Fan های Case می دانند که در این نوع سرورها چندان سیستم خنک کننده با سیستم های PC معمولی تفاوتی ندارد. اما در طراحی برخی از سرورها خلاقیت جالبی بکار رفته است ، مثلا من جدیدا سروری را مشاهده کردم که بین تمامی slot هایی که در درون Case قرار دارد Fan هایی قرار داده بود که خاصیت دمندگی قویی داشتند و هوای خنک را در دو مرحله در بین تمامی slot ها با فشار مناسبی می دمیدند .

ّخنک کننده سرور

بیشتر سرورها دارای حسگرهای دما هستند .برخی اوقات این حسگرها بر روی Board سیستم نصب شده اند و برخی اوقات ممکن است بر روی یک سری از تجهیزات سرور نصب شده باشند ، اما بیشتر اوقات این حسگر ها بر روی Case سرور نصب می شوند. زمانیکه حسگرها تشخیص دهند که دمای درون سرور بالا رفته است ، به Fan های سرور دستور می دهند که با سرعت بیشتری حرکت کنند تا بتوانند دمای درون سرور را کاهش دهند. البته فراموش نکنیم که معمولا سرورها در BIOS خود مکانیزمی دارند که به محض اینکه تشخیص دهد دمای درون سرور از حد خطر گذشته است ، سیستم عامل و خود سرور را بصورت کامل خاموش می کنند تا از صدمات بیشتر جلوگیری کنند .

حسگر دما در سرور

معرفی سیستم تصفیه یا فیلتر کردن هوا در سرور سخت افزاری

برخی اوقات Fan ها به تنهایی نمی توانند برای خنک نگه داشتن سرور کافی باشند .در محیط های کار صنعتی Fan های سرور گرد و غبار ، آلودگی و بسیاری دیگر از ذراتی که در هوا معلق هستند را به درون Case سرور می کشند . این ذرات می توانند راه های ورود و خروج هوا به درون Case را مسدود کرده و همچنین از کارایی Fan ها به شدت می کاهند. برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین مشکلاتی برخی از سرورها ( برخی و نه همه ) با استفاده از یک سری فیلترهای هوا ، هوای ورودی به Case سرور را تصفیه می کنند.

فیلترهای هوا از ورود آلودگی های به Case سرور جلوگیری می کنند اما بایستی توجه داشته باشیم که قرار دادن چنین فیلترهایی نیازمند مدیریت و نگهداری از این فیلترها بصورت زمانبندی شده نیز دارد. فیلترهای هوا که معمولا قابل شستشو هستند در وهله های زمانی معین بایستی شسته و تمیز شوند تا کارایی خود را از دست ندهند ، زمانیکه یک فیلترهای سرور کثیف شود ، از ورود هوا به درون Case جلوگیری کرده و در نهایت می تواند با عث بروز مشکلات بیشتری برای سرور شود ، شما می توانید این فیلترها را با فیلتر جاروبرقی خانگی مقایسه کنید ، در صورتیکه جاروبرقی شما پر شده باشد ، مکش خوبی نداشته و بعد از مدتی بلا استفاده می شود.

فیلتر هوای سرور

امنیت فیزیکی در سرورهای سخت افزاری

امنیت فیزیکی چیزی نیست که در خصوص طراحی Case های سرور چندان اهمیت بالایی داشته باشد . بیشتر سازندگان سرور بر این عقیده هستند که سرورها قرار است در مرکز داده هایی قرار بگیرند که از لحاظ امنیت فیزیکی در وضعیت مطلوبی قرار دارند بنابراین امنیت فیزیکی Case سرور چندان به عنوان یک مسئله اصلی و حیاتی مطرح نمی شود . البته برخی از Case های سرورها بر روی خود قفل هایی دارند که سطح امنیت فیزیکی مناسبی نسبت به محیطی که در آن قرار میگیرند را ارائه می دهند ، معمولا این نوع قفل ها بر روی سرورهای Tower بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد ، در زیر نمونه ای از این نوع تمهید امنیت فیزیکی بر روی سرورهای Tower را مشاهده میکنید.

قفل حفاظت فیزیکی سرور

نمایشگر وضعیت یا Status Indicator در سرور سخت افزاری چیست؟

سرورها همیشه تعدادی نمایشگر وضعیت بر روی خود دارند که به شکل های مختلفی وضعیت سرور را نمایش می دهند. معمولا این نمایشگرهای وضعیت بصورت لامپ های LED بر روی Case سرور قرار میگیرند. نمایشگرهای وضعیت یا همان LED ها صرفا مخصوص سرورها نیستند و حتی PC های معمولی نیز از این نوع نمایشگرهای وضعیت سیستم استفاده می کنند . قطعا PC شما حداقل دارای دو چراغ وضعیت مربوط به کارکرد CPU و هارد دیسک را بر روی خود دارد.

سرورها هم همین چراغ ها را بر روی خود دارند ، اما چراغ های بیشتری نیز برای نمایش وضعیت سایر قسمت های سرور دارند که معمولا نمی توان آنها را بر روی PC ها مشاهده کرد. هر کدام از سازنده های سرور از ساختار خاصی برای نمایش وضعیت سرور استفاده می کنند و شیوه استفاده از این چراغ های LED در هر یک متفاوت است ، اما معمولا یک چراغ جامع در هر یک از این سرورها تعبیه می شود که با استفاده از زنگ های مختلف یا چراغ های LED چشمک زن ، وضعیت کلی سرور را نمایش می دهد . در زیر می توانید نمونه ای از این نوع چراغ های وضعیت را که بر روی سرورهای HP قرار داده شده اند را مشاهده کنید.

چراغ وضعیت سرور

برخی دیگر از سرورها دارای چراغ های مکانیابی هستند ، شاید برای شما کمی خنده دار باشد که چرا سرور بایستی چنین چراغی داشته باشد ، مگر سرور در حال حرکت است که چراغ مکانیاب داشته باشد ؟ پاسخ در این است که در مراکز داده بزرگ که تعداد سرورهایی که در آنها قرار گرفته اند بسیار زیاد است ، ممکن است بخواهید با یکی از سرورها کار مشخصی را انجام دهید اما به دلیل تعداد بالا و شباهت زیاد این سرورها به هم ممکن است آنها را گم کنید.

در اینجا برای شناسایی سرور مورد نظر از چراغ مکانیاب استفاده میکنیم. در سرورهای HP شما این لامپ مکانیاب را به نام چراغ UID مشاهده می کنید که معمولا به رنگ آبی می باشد . مثلا شما قصد دارید یک کابل شبکه را به یکی از سرورهایی مسقر در Rack برای یک سویچ خاص ارتباط دهی کنید ، در Rack مورد نظر 8 عدد سرور وجود دارد و شما ممکن است سرور خود را گم کنید ، در اینجا چراغ مکانیاب را روشن کرده و براحتی از پشت Rack متوجه خواهید شد که با کدامیک از سرورها کار می کنید. همانطور که اشاره کردیم همه سرورها دارای این چراغ مکانیاب نیستند و بعضا نیازی هم به این چراغ ندارند. برخی از سرورها بر روی خود دماسنج دارند که می توانند دمای درون Case سرور را به شما نمایش دهند.

مدیریت پورت ها در سرورهای سخت افزاری

در بیشتر مراکز داده دنیا ، دسترسی به سرورها بصورت ریموت انجام می شود ، اما سرورها همیشه پورت های کیبورد ، ویدیو و ماوس را بر روی خود دارند . این پورت ها معمولا زمانیکه سرور را می خواهیم راه اندازی کنیم و یا اینکه می خواهیم کاری ضروری را که نیاز به حضور فیزیکی بر روی سرور داریم انجام دهیم مورد استفاده قرار می دهیم . در سرورهای تیغه ای یا Blade Server ها هر کدام از سرورها به تنهایی دارای پورت کیبورد ، ویدیو و ماوس نیستند 

به جای آن تمامی این پورت ها در قالب چندین پورت مجتمع بر روی Chassis یا همان اسکلت اصلی سرورهای تیغه ای قرار گرفته اند . علاوه بر پورت های کیبورد و ماوس و گرافیک معمولا سرورها دارای پورت های USB نیز هستند ، در برخی از سرورهای جدید پورت های کیبورد و ماوس حذف شده و به جای آن پورت های USB قرار گرفته اند ، منطقی است ، پورت های com مورد استفاده در این نوع وسایل دیگر چندان کاربردی ندارند و پورت های USB جایگزین آنها شده اند.

پورت های سرور

خشاب هارد درایو یا Drive Bay در سرور سخت افزاری چیست؟

اکثر سرورها حداقل دارای یک یا دو عدد Drive Bay هستند. بیشترین ملاکی که برای تعیین تعداد Drive Bay های یک سرور در نظر گرفته می شود ساختار قالب بندی سرور می باشد . مثلا یک سرور 1U حداکثر یک یا دو عدد بیشتر Dirve Bay ندارد اما یک سرور 4U ممکن است تعداد زیادی Drive Bay داشته باشد. برخی از سرورها وجود دارند که اصلا Drive Bay ندارند !! اینگونه سرورها یک هارددیسک داخلی برای نصب سیستم عامل دارند و یک پورت خروجی که بایستی به یک دستگاه ذخیره سازی مانند SAN یا NAS متصل شود ، بنابراین تمامی ذخیره سازی ها بر روی این دستگاه ها انجام می شود و سرور صرفا نقش مدیریت فرآیند را بر عهده دارد.

خشاب هارد سرور

گودی های کشویی ریل در سرورهای Rack Mount

یکی دیگر از امکاناتی که در سرورهای Rack Mount مشاهده می شود گودی ها یا سوراخ هایی است که در کنار سرورها ایجاد شده اند ، این گودی ها برای برقراری اتصال با ریل هایی که بر روی Rack نصب شده اند استفاده می شود . برای اینکه درک بهتری از این موضوع داشته باشید با یک مثال جلو میرویم . تصور کنید که در مرکز داده ای کار می کنید که بیش از صدها سرور در آن قرار دارد ، سرورها در هر یک از Rack ها بصورت عمودی بر روی هم نصب شده اند و بر فرض مثال شما 5 عدد سرور در یک Rack دارید ، حال قرار است یکی از Ram های سروری که در طبقه سوم این Rack قرار دارد را تعویض کنید !!! چه کار باید کرد ؟

آیا همه سرورها را بایستی از Rack خارج کنیم ؟ قطعا اینکار منطقی نیست ، برای انجام چنین کارهایی در سرورها یک سری ریل طراحی شده است که در زمان نصب در درون Rack ابتدا این ریل ها را نصب کرده و سپس این سرور را بر روی این ریل درون Rack قرار می دهیم . بر روی خود سرور گودی هایی یا سوراخ هایی تعبیه شده است که با ریل موجود در Rack تناسب دارند و این سوراخ ها در پین هایی که در ریل وجود دارند چفت می شوند .

ریل کشویی سرور

زمانیکه شما قصد نصب سخت افزاری مانند Ram بر روی یک سرور را دارید ، سرور از طرف بالا و پایین و چپ و راست محصور شده است ، بنابراین با استفاده از این ریل ها شما سرو را به جلو کشیده و براحتی دریچه یا صفحه بالای Case سرور را باز کرده و می توانید عملیات خود را براحتی انجام دهید ، دیگر نیازی به خارج کردن سایر سرورها از Rack نخواهید داشت. توجه کنید که این قابلیت صرفا در سرورها Rack Mount وجود دارد. انواع مختلفی از این نوع ریل ها و گودی های کنار سرور وجود دارد که در اینجا صرفا به معرفی اصل موضوع می پردازیم ، در زیر می توانید نمونه ای از این ریل ها را مشاهده کنید .

  • نتیجه

خوب در این مقاله در خصوص سخت افزارهایی که درون Case سرور قرار گرفته اند تا حدودی صحبت کردیم و با سیستم های خنک کننده ، امنیت فیزیکی ، نمایشگر ها و حسگرهای وضعیت ، پورت ها و ... موجد بر روی سرور آشنا شدیم ، در ادامه مقالات در خصوص Board سرور و همچنین امکانات و تسهیلات مدیریتی سرور بیشتر بحث خواهیم کرد .


محمد نصیری
محمد نصیری

بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

محمد نصیری هستم ، هکر قانونمند و کارشناس امنیت سایبری ، سابقه همکاری با بیش از 50 سازمان دولتی ، خصوصی ، نظامی و انتظامی در قالب مشاور ، مدرس و مدیر پروژه ، مدرس دوره های تخصص شبکه ، امنیت ، هک و نفوذ ، در حال حاضر در ایران دیگه رسما فعالیتی غیر از مشاوره انجام نمیدم و مقیم کشور ترکیه هستم ، عاشق آموزش و تدریس هستم و به همین دلیل دوره های آموزشی که ضبط می کنم در دنیا بی نظیر هستند.

نظرات